به رشد غیرعادی بافت که در اغلب موارد شبیه به برآمدگی کوچک و مسطح یا ساقه های کوچک قارچ مانند است، پولیپ میگویند. پولیپ ها توده های خوش خیمی (نئوپلاسم ها یا تومورهای غیر سرطانی) هستند. این توده ها در محل های مختلف در سیستم گوارش بوجود می آیند، اما اغلب، پولیپ روده ی بزرگ بوجود می آید.
پولیپ روده
این توده ها اندازه های مختلفی دارند و قطر آنها بین نیم سانتیمتر تا چند سانتیمتر متغیر است. بسیاری از بیماران پولیپ های متعددی دارند که در بخش های مختلف روده پراکنده هستند. بعضی از پولیپ ها نیز تا حدودی سرطانی هستند، اگر چه اغلب پولیپ ها غیر سرطانی هستند.
پولیپ روده می توانند مسطح یا برجسته باشد. پولیپ های برجسته روده توده هایی به شکل قارچ هستند. این پولیپ ها جوری به نظر می رسد که انگار روی یک ساقه یا ریشه قرار دارند. پولیپ های مسطح روده شبیه فرشی از خزه هستند. گاهی اوقات، فرد می تواند بیش از یک پولیپ روده داشته باشند.
علت
سلول های سالم به شکلی منظم رشد پیدا می کنند و تقسیم می شود.
جهش در ژن های مشخص باعث می شود که سلول ها به تقسیم شدن ادامه دهند، حتی وقتی که به سلول های جدیدی نیاز ندارند. این رشد نامنظم باعث شکل گیری پولیپ روده می شود. پولیپ ها در هر ناحیه ای از روده بزرگ و انتهای روده بزرگ می توانند بوجود بیایند. به طور کلی، هر چه پولیپ بزرگتر باشد، احتمال سرطان روده بیشتر می شود.
انواع پولیپ
پولیپ های روده عموما به سه نوع تقسیم می شوند: پولیپ های هیپرپلاستیک، پولیپ های آدنوما و سندروم های پولی پوزیز
پولیپ هیپرپلاستیک:
این پولیپ ها بسیار شایع هستند، کوچک می باشند وعموما قطر آنها کمتر از نیم سانتی متر است. این پولیپ ها عموما بی خطر و خوش خیم هستند و به ندرت سرطانی می شوند.
پولیپ آدنوما:
این پولیپ ها نیز بسیار شایع هستند.اغلب کوچک هستند و قطر آنها کمتر از یک سانتی متر می باشد، اما گاهی اوقات بزرگتر می شود. در موارد اندک، این پولیپ ها سرطانی می شوند. در صورتی که این پولیپ ها سرطانی شود، تغییر درعرض چندین سال حاصل می شود. اغلب سرطان های روده از پولیپی نشات می گیرد که برای مدت 5 تا 15 سال در روده وجود داشته است.( به عبارت دیگر، اگر اغلب این پولیپ ها سرطانی نیستند، اکثر سرطان های روده عموما ناشی از پولیپ آدنومایی است که برای چندین سال در روده وجود داشته است)
به سختی می توان خطر سرطانی بودن یک پولیپ روده از نوع آدنومارا به طور دقیق تشخیص داد. با این حال، خطر سرطانی بودن به عواملی از قبیل اندازه ادنوما و نوع دقیق آن بستگی دارند. بعضی از زیرنوع بیشتر از زیر نوع های دیگر در معرض ابتلا به سرطان قرار دارند.
سندروم های پولیپوزیز:
سندروم های پولیپوزیر گروهی از بیماری های موروثی به حساب می آیند. این بیماری ها شامل موارد زیر می باشند:
پولیپوز، آدنوماتوز، فامیلیال (FAP)سرطان روده بزرگ غیر پولیپی ارثی (HNPCC)سندروم لینچ، سندروم گاردنر، سندروم تورت، سندروم پوتز جگرز، سندروم پولیپوز جوانان و پولیپوز هیپرپلاستیک. این سندروم بسیار نادر است و در جوان ها مشاهده می شود و اغلب باعث ایجاد تعداد زیادی پولیپ روده می شود که احتمال سرطانی شدن آنها زیاد است.
انواع پولیپ های روده ای هایپر پلاستیک و آدنوما رایجتر می باشند. پولیپ هیپرپلاستیک سرطان زا نیست. با این حال، گفته می شود که پولیپ آدنوما محرک تقریبا تمامی سرطان های روده است،اگر چه اغلب پولیپ های آدنوما هرگز سرطانی نمی شوند. بافت شناسی بهترین روش برای متمایز کردن انواع پولیپ روده است. اگر چه نمی توان مشخص کرد که کدام یک از پولیپ های آدنومایی سرطانی می شوند، پولیپ های بزرگتر به احتمال بیشتری سرطان زا هستند (پولیپ هایی که قطر آنها بیشتر از 2.5 سانتیمتر است). با توجه به اینکه پزشک با نمایان شدن پولیپ روده نمی تواند در مورد نوع بافت نظر قطعی بدهد، عموما در طول کولونوسکوپی تمامی پولیپ ها را خارج می سازد.
علائم
پولیپهای کوچک معده و روده معمولا علامتی ندارند و تنها در زمان معاینات مثلا در زمان آندوسکوپی یا کولونوسکوپی شناسایی میشوند. علائم پولیپ عبارتند از:
خونریزی: این علامت می تواند نشانه پولیپ روده بزرگ و یا سرطان کولون و مقعد باشد.
تغییر رنگ مدفوع: در صورتی که پولیپ دارای خونریزی شده باشد بسته به محل خونریزی رنگ مدفوع تغییر می کند. اگر خونریزی در کولون و نزدیک مقعد باشد خون قرمز و رگه ای است و اگر خونریزی در قسمت های قبل از کولون و مقعد باشد مدفوع تیره و یا سیاه خواهد شد.
تغییر در مدفوع: اگر بیش از یک هفته اسهال یا یبوست طول بکشد میتواند نشانه وجود پولیپ روده بزرگ باشد. اما دلیل قطعی برای وجود پولیپ نیست.
درد، تهوع یا استفراغ: در صورتی که پولیپ بزرگ باشد می تواند انسداد یا تنگی در مسیر روده یا معده ایجاد کند که در نتیجه درد، تهوع یا استفراغ را ایجاد می کند.
آنمی (کم خونی) ناشی از فقر آهن: در صورتی که پولیپ همراه با خونریزی باشد،در اثر دفع خون، فرد دچار کم خونی و فقر آهن میشود. این کم خونی میتواند موجب عوارض بیشتری برای بدن شود مانند: رنگ پریدگی، خستگی و تنگی نفس
اهمیت پولیپ به نوع آن، سرطانی بودن یا نبودن و سلامت عمومی فرد بستگی دارد. معمولا اکثر پلیپ های خوشخیم جای نگرانی ندارند اما ممکن است پزشک محض احتیاط پیشنهاد برداشتن آن را مطرح کند.
امکان تبدیل پولیپ خوشخیم به سرطان یا ایجاد اختلال در زندگی از طریق بروز ناباروری ناشی از پلیپ رحم یا مخاط شدید بینی در اثر پلیپ بینی وجود دارد.
احتمال ظهور مجدد پولیپ بعید است اما پولیپ کولون در ۳۰ درصد از کسانی که آن را برداشتهاند عود میکند. پزشک اقدامات لازم بعد از درمان، معمولا ظرف سه تا پنج سال، را با شما درمیان میگذارد.
شکل گیری پولیپ در روده در بین بزرگسالان بسیار شایع است و با افزایش سن احتمال شکل گیری پولیپ در روده افزایش پیدا می کند. بوجود آمدن پولیپ در روده در افراد بیست ساله بسیار نادر است، در حالی که تخمین زده می شود که افراد شصت ساله بدون داشتن عوامل خطر مخصوص این مشکل 25 درصد احتمال ابتلا به پولیپ روده را دارند. علت پولیپ روده هنوز مشخص نیست. بعضی از متخصصین بر این باور هستند که رژیم غذایی کم فیبر پر چربی زمینه را برای شکل گیری پولیپ مهیا می کند. همچنین مسائل ژنتیکی نیز در بوجود آمدن پولیپ می توانند تاثیر گذار باشند.
درمان پولیپ روده
پولیپکتومی به چه روشی انجام میگیرد؟
پولیپکتومی روشی است که برای از بین بردن پولیپ از داخل روده بزرگ، یا رکتوم انجام می شود.
در واقع روش های مختلفی وجود دارد که می توان از طریق آن پولیپکتومی را انجام داد. تعیین نوع روش به نوع پولیپ در روده بزرگ بستگی دارد.
پزشک در طول معاینه روده احتمالا تمامی پولیپ هایی را که پیدا می کند خارج می سازد. روش های خارج سازی پولیپ روده از قرار زیر هستند:
کولونوسکوپی
بهترین روش برای درمان پولیپهای روده برداشتن آنها است. پزشک به احتمال زیاد در هنگام انجام کولونوسکوپی، پولیپهای روده بیمار را برمیدارد. سپس پولیپها زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار میگیرند تا نوع آنها یا سرطانی بودن آنها مشخص شود. معمولاً پزشکان بدون انجام عملهای جراحی، پولیپ روده را برمیدارند.
نحوه خارج سازی پولیپ
این روش جراحی پولیپ رکتوم نسبتا غیر تهاجمی است و معمولا همزمان با کولونوسکوپی انجام می شود. در این روش ابتدا كولونوسكوپی برای تشخیص وجود پولیپ انجام می شود. کولونوسکوپی به طور معمول برای افرادی که بیش از 50 سال سن دارند برای بررسی هر گونه رشد که می تواند نشان دهنده سرطان باشد ارائه می شود. اگر پزشک در حین کولونوسکوپی پولیپ را کشف کند، آنها معمولاً همزمان عمل پولیپکتومی را انجام می دهند.
برای تعیین اینکه بافت سرطانی، پیش سرطانی یا خوش خیم بوده است، بافت مورد بررسی قرار می گیرد. این قضیه می تواند از سرطان روده بزرگ جلوگیری کند. پولیپکتومی به تسکین این علائم نیز کمک می کند. این عمل هر زمان که پولیپ ها در طول کلونوسکوپی کشف شوند، لازم است
در حین انجام پلی پکتومی روده بزرگ، پزشک لوله را از طریق راست روده وارد بدن می کند. در این روش همانند پولیپکتومی رحم، دوربین به پزشک در یافتن پولیپ کمک می کند.
برای پولیپ های کوچک (قطر کمتر از 5 میلی متر) می توان از پنس بیوپسی برای برداشتن استفاده کرد. پولیپ های بزرگتر (قطر تا 2 سانتی متر) را می توان با استفاده از یک دام حذف کرد. در پولیپکتومی دام، پزشک یک سیم نازک را در پایین پولیپ حلقه کرده و برای قطع رشد از گرما استفاده می کند. سپس هر بافت یا ساقه باقیمانده قطع می شود.
اسنیر پولیپکتومی
برخی از پولیپ ها، به دلیل اندازه، محل یا پیکربندی زیاد، برای جراحی چالش برانگیزتر شناخته می شوند یا با افزایش خطر عوارض همراه هستند. در این موارد می توان از تکنیک های برداشتن آندوسکوپی (EMR)یا آندوسکوپی (ESD) استفاده کرد.
در EMR، پولیپ از بافت زیرین با استفاده از تزریق مایعات قبل از انجام جراحی برداشته می شود. این تزریق مایعات اغلب از سرم نمکی ساخته می شود. هر بار یک قطعه پولیپ برداشته می شود که به آن برداشت قطعه قطعه می گویند. درESD مایع در اعماق ضایعه تزریق و پولیپ به صورت یک تکه خارج می شود.
برای برخی از پولیپ های بزرگتر که از طریق آندوسکوپی قابل برداشت نیستند، ممکن است به جراحی روده نیاز باشد.
لاپاروسکوپی
اگر پولیپها بزرگ باشند و نتوان آنها را به روش کولونوسکوپی برداشت بیمار باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد. در بیشتر موارد، این عمل جراحی به روش لاپاروسکوپی انجام میشود. این نوع عمل جراحی کم تهاجمی بوده که برای انجام آن از ابزاری به نام لاپاروسکوپ استفاده میشود. لاپاروسکوپ یک لوله باریک و بلند است که نور شدیدی ساطع کرده و یک دوربین با وضوح تصویری بالا سر آن قرار دارد. این ابزار از طریق یک شکاف روی شکم وارد روده میشود. جراح در حالی که در حال بررسی کولون بیمار است، پولیپها را نیز با یک ابزار مخصوص برمیدارد. پاتولوژیست یا کسی که در تحلیل و آنالیز بافتها تخصص دارد، پولیپها را برای سرطانی بودن سلولهای آن مورد بررسی و آزمایش قرار میدهد.
پولیپ معده
معده یک ارگان مهم در دستگاه گوارش بدن است. معده نیز مانند دیگر اعضای بدن تحت تأثیر اختلالات خاصی قرار میگیرد. یکی از این اختلالات وجود پولیپها در معده است.
پولیپهای معده را میتوان با توجه به اندازه و شدت علائم آنها دستهبندی کرد.
شایعترین پولیپ معده، پولیپ هیپرپالستیک است که یک خوشه کوچک از غدد بزرگ است؛ این پولیپ در واکنش به التهاب پوشش داخلی دستگاه گوارش، توسعه پیدا میکند. پولیپ هیپرپالستیک میتواند با یک ساقه به دیواره یا اندومتریوم معده متصل شده باشد (پایهدار) و یا بدون ساقه متصل شده باشد (بدون پایه).
پولیپ دیگر، پولیپ غده فوندوس است که در قسمت فوقانی معده یا فوندوس واقع شده است. ماهیت این پولیپ خوشخیم و غیر سرطانی است.
نوع سوم پولیپها، پولیپ التهابی است که در محل اتصال معده و روده کوچک رشد میکند.
خطرناکترین و بدخیمترین پولیپ، پولیپ آدنوماتوز است. این پولیپها با پایه یا بدون پایه هستند و در حفرهها (آنتروم) یافت میشوند. ماهیت این نوع پولیپها سرطانی است و میتوانند تا اندازه 4 سانتیمتر در قطر رشد کنند. حضور پولیپ آدنوماتوز میتواند نشانهای از سرطان معده باشد.
دلیل اصلی ایجاد پولیپ معده، حضور یک نوع باکتری خاص به نام هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori) که در اختصار به آن اچ پیلوری (H. pylori) میگویند، است. این باکتری به عنوان دلیل زخم معده نیز شناخته میشود. اگر چه این باکتری باعث ایجاد مشکلی نمیشود، اما میتواند باعث ایجاد عفونت و التهاب پوشش داخلی دستگاه گوارش شود. یکی دیگر از عوامل ایجاد کننده پولیپ معده، واکنشهای خود ایمنی هستند (که در آن سیستم ایمنی بدن در برابر بافتها و مواد موجود در بدن بیشفعال میشود) که منجر به کمبود ویتامین B12 میشوند.
بسیاری از اوقات، افراد تمایل دارند این مشکل معده خود را نادیده بگیرند، زیرا این بیماری در مراحل اولیه خود هیچگونه علائم و درد و ناراحتی نشان نمیدهد. فرد تنها زمانی متوجه پولیپ معده میشود که پولیپها بزرگتر شده باشند و باعث درد و ناراحتی شوند.
شدت پولیپ معده با آندوسکوپی و انجام یک بیوپسی معین میشود. بیوپسی روشی است که در آن یک بافت کوچک از منطقه آلوده برداشته و آزمایش میشود. برای درمان این بیماری دو روش وجود دارد که عبارتند از مصرف دارو و عمل جراحی.
داروهای آنتیباکتریال و آنتیبیوتیک
در صورتی که پولیپ ناشی از وجود باکتری اچپیلوری باشد، ممکن است پزشک داروهای آنتیباکتریال و آنتیبیوتیک را برای شما تجویز کند تا باکتریهای معده از بین بروند.
عمل جراحی (پولیپکتومی)
روش درمانی دیگر، عمل پولیپکتومی است که یک عمل جراحی با حداقل تهاجم است. در این عمل جراحی، ضایعه از پایه برداشته میشود؛ این کار با ابزار خاصی انجام میشود که پولیپها را از غشای مخاطی بیرون میکشد.
